Objętość resztkowa (RV) to ilość powietrza pozostająca w płucach po pełnym wydechu. Powietrza tego nie można usunąć, co pomaga utrzymać pęcherzyki płucne (małe pęcherzyki powietrzne tworzące płuca) przez cały czas otwarte. 1 Objętość zalegająca jest jednym z kilku czynników, które lekarze mierzą podczas badań czynności płuc w celu ustalenia, jak dobrze funkcjonują płuca.
Co określa pozostałą objętość?
Pozostała objętość jest określana przez dwa konkurencyjne czynniki.
- Siła mięśni wydechowych i siła ciągnięcia płuc do wewnątrz mają tendencję do zmniejszania objętości zalegającej.
- Ciągnięcie ściany klatki piersiowej na zewnątrz ma tendencję do zwiększania objętości zalegającej.
Dlaczego potrzebujemy pozostałej objętości?
Płuca nigdy nie są całkowicie puste; po maksymalnym wydechu zawsze zostaje w płucach trochę powietrza. Powietrze pozostające w płucach jest potrzebne, aby zapobiec zapadnięciu się płuc.
Gdyby ta resztkowa objętość nie istniała, a płuca byłyby całkowicie puste, tkanki tworzące płuca mogłyby się sklejać, przez co ich ponowne nadmuchanie i wymuszenie ich otwarcia z wysiłkiem byłoby prawie niemożliwe.
Objętość zalegająca jest niezbędna do oddychania i prawidłowego funkcjonowania płuc. Powietrze pozostające w płucach jest również ważne dla zapobiegania dużym wahaniom gazów oddechowych – tlenu (O2) i dwutlenku węgla (CO2).
Objętość resztkowa to jedyna objętość płuc, której nie można zmierzyć bezpośrednio, ponieważ niemożliwe jest całkowite opróżnienie płuc z powietrza. Objętość tę można obliczyć, a nie bezpośrednio zmierzyć.
Znaczenie pozostałej objętości
W zdrowych płucach powietrze stanowiące objętość zalegającą jest wykorzystywane do wymiany gazowej między oddechami. Kiedy bierzesz wdech, wciągasz do płuc tlen atmosferyczny, który uzupełnia zubożone w tlen resztkowe powietrze w celu wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych. 2
Jak mierzona jest pozostała objętość?
Nie ma możliwości bezpośredniego pomiaru objętości zalegającej, ale można ją obliczyć pośrednio za pomocą testu czynnościowego płuc. Przed obliczeniem RV należy najpierw zmierzyć bezpośrednio inne objętości i pojemność płuc, zwykle za pomocą spirometrii .
Pierwszym krokiem w obliczeniu RV jest określenie funkcjonalnej pojemności resztkowej (FRC) . Pomiar FRC można wykonać za pomocą jednego z trzech poniższych testów.
Test rozcieńczania helu
Podczas testu rozcieńczania helu oddychałbyś z pojemnika zawierającego znaną frakcję helu gazowego. Spirometr mierzy zmianę stężenia gazów w pojemniku. Test ten przeprowadza się w obwodzie zamkniętym. Jest stosowana rzadziej niż pletyzmografia ciała. 3
Pletyzmografia ciała
Test pletyzmografii ciała mierzy całkowitą ilość powietrza, jaką mogą pomieścić płuca. Podczas tego testu siedzisz w szczelnej komorze pletyzmografu i oddychasz przez ustnik, podczas gdy zbierane są pomiary ciśnienia i przepływu powietrza.
Podczas wydechu objętość klatki piersiowej można obliczyć, rejestrując zmianę ciśnienia w całej komorze. Najczęściej stosowaną metodą obliczania FRC i objętości zalegającej jest pletyzmografia ciała, która zapewnia najdokładniejsze pomiary, ale jest też najdroższa.
Wymywanie azotem
Do określenia FRC można również zastosować inny test w obwodzie zamkniętym, wymywanie azotem , ale metoda ta jest rzadko stosowana.
Po zmierzeniu FRC jedną z tych trzech metod objętość resztkową można obliczyć za pomocą następującego równania: RV = FRC – ERV
Znaczenie kliniczne
Objętość resztkową można wykorzystać do diagnozowania lub pomiaru ciężkości obturacyjnych chorób płuc, takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) , astma i rozstrzenie oskrzeli . Stany te charakteryzują się zapaleniem dróg oddechowych, zapadnięciem się dróg oddechowych, niedrożnością przepływu wydechowego i uwięzieniem powietrza.
W obturacyjnej chorobie płuc zapalenie i zmniejszony odrzut elastyczny powodują zwiększony opór dróg oddechowych i prowadzą do przedwczesnego zamknięcia małych dróg oddechowych podczas wydechu. W rezultacie nadmiar powietrza zostaje uwięziony i pozostawiony w płucach po oddychaniu, co prowadzi do zwiększenia objętości zalegającej. 2
Z drugiej strony restrykcyjne choroby płuc, takie jak zwłóknienie płuc i sarkoidoza , lub procesy zewnętrzne, takie jak kifoza i otyłość, ograniczają ekspansję płuc. W rezultacie po maksymalnym wydechu w płucach zatrzymuje się mniej powietrza, a zatem po wydechu w płucach pozostaje mniej powietrza resztkowego niż normalnie. 2
Jeśli masz problemy z oddychaniem, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Możesz zostać poproszony o poddanie się badaniu czynności płuc, które obejmuje obliczenie objętości zalegającej i innych czynników wpływających na czynność płuc, takich jak całkowita pojemność płuc, funkcjonalna pojemność resztkowa, objętość oddechowa i pojemność życiowa.
W ostrych, ciężkich przypadkach trudności w oddychaniu mogą być stanem nagłym. Natychmiast zadzwoń pod numer 911, ponieważ niektóre przyczyny duszności mogą zagrażać życiu.