Zespół Barttera to rzadka choroba dziedziczna, która upośledza zdolność nerek do ponownego wchłaniania soli, potasu , wapnia i innych elektrolitów, co prowadzi do nadmiernej utraty wszystkich tych związków z moczem. Znany również jako nefropatia z utratą soli, zespół Barttera charakteryzuje się odwodnieniem, zmęczeniem, skurczami, osłabieniem, łamliwością kości i stwardnieniem nerek (stwardnieniem kłębuszków nerkowych). Chorobę można zdiagnozować na podstawie badań krwi i moczu , a potwierdzić badaniem genetycznym. Leczenie ukierunkowane jest na kontrolowanie objawów choroby indywidualnie dla każdego przypadku. Na zespół Barttera nie ma lekarstwa.
Zespół Barttera został nazwany na cześć doktora Frederica Barttera, który jako pierwszy opisał tę chorobę genetyczną w 1962 roku.1
Rodzaje zespołu barttera
Istnieje pięć głównych typów zespołu Barttera, każdy związany z konkretną mutacją genu. W zależności od rodzaju objawy zespołu Barttera mogą być widoczne w momencie porodu lub w jego pobliżu (przed porodem) lub w późniejszym okresie życia. 2
- Typ 1 : Przedporodowy
- Typ 2 : Przedporodowy
- Typ 3 : Uważany za „klasyczny” zespół Barttera, którego objawy zwykle diagnozuje się w wieku szkolnym lub później
- Typ 4 : Przedporodowy
- Wpisz 5 : Przedporodowy
W zależności od mutacji objawy mogą wahać się od łagodnych (jak w przypadku „klasycznego” typu 3) do ciężkich (szczególnie w przypadku typów 4 i 5).
Mutacje mogą decydować o tym, jaki rodzaj objawów się rozwinie i czy chłopcy są dziewczętami.
Objawy
Zespół Barttera może ujawnić się przed urodzeniem dziecka z tą chorobą i objawiać się nadmiernym gromadzeniem się płynu owodniowego (wielowodzie) między 24 a 30 tygodniem ciąży.
Noworodki z zespołem Barttera zazwyczaj oddają nadmierne ilości moczu ( wielomocz ), wykazują oznaki nadmiernego pragnienia ( polidypsja ), 3 i biegunki. Chociaż wielomocz u noworodków może zagrażać życiu, czynność nerek u niektórych dzieci z tą chorobą normalizuje się w ciągu kilku tygodni i nie wymaga dalszego leczenia.
Wśród charakterystycznych objawów zespołu Barttera: 2
- Nadmierna utrata soli może prowadzić do odwodnienia, zaparć, pragnienia soli, wielomoczu, polidypsji i nocnego budzenia się w celu oddania moczu ( nokturia ).
- Nadmierna utrata potasu może prowadzić do hipokaliemii (niskiego poziomu potasu we krwi), charakteryzującej się osłabieniem mięśni, skurczami, zmęczeniem, kołataniem serca, trudnościami w oddychaniu, problemami trawiennymi i odbiorczą utratą słuchu.
- Nadmierna utrata wapnia z moczem (hiperkalciuria) może utrudniać rozwój kości u dzieci i powodować osteopenię – osłabienie kości i utratę masy kostnej.
Objawy zespołu Barttera mogą znacznie się różnić u dzieci, a u niektórych dzieci objawy są łagodne. U kobiet z objawami przedporodowymi jest zwykle gorzej, głównie dlatego, że utrata soli, potasu lub wapnia może zakłócać prawidłowy rozwój płodu.
Powoduje
Zespół Barttera jest dziedziczony autosomalnie recesywnie, co oznacza, że aby choroba mogła się rozwinąć, muszą występować dwie kopie nieprawidłowego genu – jedna od ojca i jedna od matki.
Zespół Barttera jest spowodowany mutacjami w jednym z siedmiu różnych genów, z których każdy jest powiązany z określonym typem zespołu Barttera. Dodatkowe mutacje mogą skutkować powstaniem podtypów o różnym zakresie objawów lub ciężkości choroby.
Geny mają kodować białka transportujące sól i elektrolity, takie jak potas i wapń, do nerek w celu ponownego wchłaniania w pętli Henlego (kanaliku w kształcie litery U, w którym woda i sól są odzyskiwane z moczu). Jeśli geny ulegną mutacji, powstałe białka nie będą w stanie transportować niektórych lub wszystkich tych związków przez komórki pętli Henlego.
Specyficzne mutacje genetyczne odpowiadają pięciu głównym typom zespołu Barttera:
| Nazwy | Typ | Mutacje genowe | Detale |
| Przedporodowy zespół Barttera | 1 | SLC12A1, NKCC2 | Zwykle ma ciężki przebieg i wiąże się z ryzykiem wielowodzia i przedwczesnego porodu |
| Przedporodowy zespół Barttera | 2 | ROMK, KCNJ1 | Zwykle ma ciężki przebieg i wiąże się z ryzykiem wielowodzia i przedwczesnego porodu |
| Klasyczny syndrom Barttera | 3 | CLCNKB | Zwykle ma łagodniejszy przebieg niż inne formy choroby |
| Zespół Barttersa z głuchotą odbiorczą | 4 | BNDS | Zwykle ma ciężki przebieg i wiąże się z utratą słuchu spowodowaną przedporodowym uszkodzeniem nerwu słuchowego |
| Zespół Barttera z autosomalną dominującą hipokalcemią | 5 | CASR | Zwykle ciężka i dotykająca głównie chłopców, z opóźnieniem wzrostu, łamliwością kości i utratą słuchu |
Zespół Barttera występuje rzadko i dotyka tylko jednego na 1,2 miliona urodzeń. Występuje częściej u dzieci urodzonych przez rodziców spokrewnionych (blisko spokrewnionych). Wydaje się, że schorzenie to występuje częściej w Kostaryce i Kuwejcie niż w jakiejkolwiek innej populacji. 4
Niewiele jest badań dotyczących średniej długości życia dzieci z zespołem Barttera, ale większość dowodów sugeruje, że perspektywy są dobre, jeśli choroba zostanie wcześnie zdiagnozowana i leczona. 5
Pomimo wpływu, jaki zespół Barttera może mieć na nerki, niewydolność nerek występuje rzadko.
Diagnoza
Zespół Barttera diagnozuje się na podstawie przeglądu objawów i historii choroby, a także różnych badań krwi i moczu. Ponieważ zaburzenie to występuje tak rzadko, często konieczna jest pomoc genetyka, doradcy genetycznego i innych specjalistów.
Badania krwi w celu zdiagnozowania zespołu Barttera wykrywają niski poziom potasu, chlorków, magnezu i wodorowęglanów we krwi, a także podwyższony poziom hormonów reniny i aldosteronu. 2
Badanie moczu wykrywa nienormalnie wysoki poziom sodu, chlorków, potasu, wapnia i magnezu w moczu, a także obecność prostaglandyny E2 (marker zapalenia nerek).
Przedporodowe formy zespołu Barttera często można rozpoznać przed urodzeniem, gdy wykryje się wielowodzie bez obecności wrodzonych wad wrodzonych. W płynie owodniowym stwierdza się również podwyższony poziom chlorków i aldosteronu. 6
Molekularne badania genetyczne mogą potwierdzić diagnozę. Istnieje kilka testów genetycznych, które mogą wykryć różne mutacje związane z zespołem Barttera, dostępnych wyłącznie w wyspecjalizowanych laboratoriach genetycznych.
Konieczne mogą być dodatkowe badania genetyczne w celu odróżnienia zespołu Barttera od blisko spokrewnionej, ale łagodniejszej choroby dziedzicznej, znanej jako zespół Gitelmana .
Leczenie
Podstawowym celem leczenia zespołu Barttera jest przywrócenie równowagi płynów i elektrolitów. Sposób wykonania tej operacji zależy w dużej mierze od nasilenia objawów.
Niektóre dzieci wymagają minimalnego leczenia lub bez leczenia ich równowaga wodno-elektrolitowa może samoistnie powrócić do normy. Inne mogą wymagać opieki przez całe życie ze strony zespołu lekarzy, w tym pediatry, internisty ogólnego i/lub nefrologa.
Leki
Suplementy sodu, chlorku potasu i magnezu są często stosowane w celu skorygowania braku równowagi elektrolitowej. W leczeniu stanów zapalnych i niskiego poziomu prostaglandyn, które sprzyjają nadmiernemu oddawaniu moczu, można przepisać inne leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak Advil (ibuprofen), Celebrex (celekoksyb) i Tivorbex (indometacyna).
Blokery kwasu żołądkowego – takie jak Pepcid (famotydyna) i Tagamet (cymetydyna) – mogą być potrzebne w celu zmniejszenia ryzyka wrzodów i krwawień spowodowanych długotrwałym stosowaniem NLPZ.
W celu zmniejszenia stężenia reniny i ryzyka uszkodzenia nerek mogą być konieczne inne leki, takie jak antagoniści aldosteronu, blokery receptora angiotensyny II i inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE).
W zależności od tego, które elektrolity są niezrównoważone, niektóre osoby mogą potrzebować leków moczopędnych oszczędzających potas, takich jak spironolakton lub amiloryd, aby zwiększyć wydalanie sodu z moczem, ale zatrzymać potas.
Inne interwencje
Przeszczep nerki może skorygować poważne nieprawidłowości i w rzadkich przypadkach jest wykonywany, gdy u pacjenta rozwinęło się powikłanie niewydolności nerek.
Niemowlęta z ciężkimi, zagrażającymi życiu objawami mogą wymagać dożylnego (IV) uzupełnienia soli i wody. Dzieci, które nie rozwijają się prawidłowo, często korzystają z terapii hormonem wzrostu w celu przezwyciężenia opóźnienia wzrostu i niskiego wzrostu. Implanty ślimakowe można stosować w leczeniu głuchoty związanej z zespołem Barttera typu 4.
Oprócz suplementów i odpowiedniego nawodnienia można zachęcać dzieci do spożywania pokarmów bogatych w sól i potas (pod warunkiem monitorowania).
W miarę jak dziecko z zespołem Barttera dorasta, leczenie choroby staje się na ogół łatwiejsze.
Słowo od Verywella
Zespół Barttera to rzadkie i potencjalnie poważne zaburzenie genetyczne, które – jeśli zostanie wcześnie wykryte – zwykle można leczyć za pomocą diety, leków i suplementów. Nawet jeśli objawy są poważne, dostępne są metody leczenia pomagające przywrócić słuch i skorygować ciężką dysfunkcję nerek.
W ostatnich latach perspektywy osób z zespołem Barttera znacznie się poprawiły. Przy właściwym leczeniu choroby przez całe życie, obejmującym odpowiednie nawodnienie i utrzymanie elektrolitów, większość osób z zespołem Barttera może uniknąć długotrwałych powikłań (takich jak niewydolność nerek) i prowadzić normalne, produktywne życie.