Choroba Fabry’ego jest również znana jako dziedziczna dystopowa lipidoza, niedobór GLA i niedobór alfa-galaktozydazy A.
Choroba Fabry’ego jest rzadką chorobą genetyczną, która należy do rodziny chorób dziedzicznych zwanych lizosomalnymi zaburzeniami spichrzeniowymi. Choroba Fabry’ego prowadzi do zmian w normalnym przetwarzaniu niektórych ważnych substancji chemicznych w organizmie.
Zaburzenie spichrzania lizosomalnego to stan, w którym lizosomy mają trudności z rozkładaniem pewnych złożonych cząsteczek tłuszczowych, w wyniku czego lizosomy wypełniają się niestrawionymi cząsteczkami, co powoduje upośledzenie zdolności funkcjonalnych komórki.
Choroba Fabry’ego lub dziedziczna dystopowa lipidoza to stan, w którym komórki gromadzą substancję tłuszczową zwaną globotriaozyloceramidem (GL-3) w układzie sercowo-naczyniowym, nerkach, autonomicznym układzie nerwowym i oczach. Ostatecznie, z powodu nadmiernego gromadzenia się GL-3 w niektórych typach komórek, zaczyna się uszkodzenie tkanek w całym ciele. Choroba Fabry’ego jest chorobą spichrzania lipidów sprzężoną z chromosomem X, co oznacza, że na tę chorobę chorują głównie mężczyźni. Jednakże obserwuje się również przypadki kobiet dotkniętych chorobą Fabry’ego, u których objawy mogą być łagodne do ciężkich.
Epidemiologia choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy
Choroba Fabry’ego lub dziedziczna dystopowa lipidoza jest bardzo rzadką chorobą. Może zachorować tylko 1 na 117 000 osób. Choroba Fabry’ego dotyka zwykle jednego na 40 000–60 000 mężczyzn. Kobiety rzadziej chorują na chorobę Fabry’ego. Chorobę Fabry’ego można również zaobserwować w wielu grupach rasowych.
Przyczyny i czynniki ryzyka choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopowej lipidozy
Choroba Fabry’ego lub dziedziczna dystopowa lipidoza jest spowodowana niedoborem enzymu potrzebnego do metabolizowania lipidów lub może być również spowodowana wadliwym enzymem niezbędnym do metabolizowania lipidów i substancji tłuszczopodobnych, takich jak woski, kwasy tłuszczowe i oleje. Enzym alfa-galaktozydaza-A lub triheksozydaza ceramidowa kontrolowana przez mutację genu zwykle powoduje rozkład lipidów, które gromadzą szkodliwe poziomy w autonomicznym układzie nerwowym, układzie sercowo-naczyniowym, oczach i nerkach. Magazynowanie lipidów może powodować upośledzenie krążenia tętniczego i zwiększać ryzyko udaru mózgu i zawału serca. Powiększenie serca i postępujące zajęcie nerek mogą również skutkować w odpowiednim czasie.
Oznaki i objawy choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy
Niewiele kobiet noszących mutację genetyczną może również cierpieć na objawy choroby Fabry’ego.
Ogólnie objawy choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy mogą pojawić się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Objawy mogą obejmować:
- Uczucie pieczenia w dłoniach, które może się nasilić w czasie upałów i ćwiczeń.
- Na skórze mogą być widoczne małe czerwonawo-fioletowe wypukłości.
- Objawy chorób oczu, zwłaszcza zmętnienia rogówki, występują także u niektórych chłopców cierpiących na chorobę Fabry’ego.
Inne objawy choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy mogą obejmować:
- Zmniejszona potliwość.
- Gorączka.
- Trudności żołądkowo-jelitowe, szczególnie po spożyciu posiłku.
Leczenie choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopowej lipidozy
Zastąpienie enzymu może być pomocne w spowolnieniu postępu choroby Fabry’ego. Leki przeciwdrgawkowe, takie jak karbamazepina i fenytoina, są zwykle przepisywane w celu opanowania bólu dłoni i stóp spowodowanego tą chorobą. Metoklopramid jest lekiem powszechnie stosowanym w leczeniu nadpobudliwości żołądkowo-jelitowej. W niektórych przypadkach, gdy zajęte są nerki, może być również wymagany przeszczep nerek i dializa.
Badania w kierunku choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy
Należy przeprowadzić przegląd wywiadu rodzinnego oraz dokładne badanie subiektywne i przedmiotowe w celu wykrycia specyficznych objawów wskazujących na chorobę Fabry’ego.
Badania laboratoryjne pomocne w diagnozowaniu choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy mogą obejmować:
- Mikroskopia moczu w poszukiwaniu komórek nabłonkowych obciążonych lipidami.
- Elektrolity w surowicy w celu poszukiwania braku równowagi, która może wiązać się z niewydolnością nerek.
- Analiza enzymów osocza lub analiza leukocytów w celu sprawdzenia niedoboru poziomów alfa-galaktozydazy A.
Inne pomocne badania w kierunku choroby Fabry’ego lub dziedzicznej dystopicznej lipidozy obejmują:
- EKG.
- MRI.