Ołów jest metalem nieszlachetnym, który powoduje toksyczność, gdy występuje we krwi w większych niż zwykle ilościach. Powoduje toksyczność nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt. Zwykle występuje w skorupie ziemskiej w śladowych ilościach, ale można go znaleźć w otaczającym nas środowisku. Przed 1970 rokiem był szeroko stosowany w farbach i benzynie, ale od tego czasu jego użycie jest zakazane w Stanach Zjednoczonych. Jednak nadal można go znaleźć w glebie i kurzu starych domów i budynków. Inne źródła narażenia na ołów to woda przez lutowane armatury i rury. Występuje także w wielu produktach, takich jak malowane zabawki i biżuteria, meble, kosmetyki (szminki, sindoor, kohl), żywność i płyny przechowywane i podawane w ołowianych pojemnikach, sztuczna trawa, ceramika szkliwiona, amunicja, kopalnie, jednostki produkcyjne, odlewnie, ceramika i niektóre środki ludowe.
Jaki jest normalny poziom ołowiu we krwi?
Poziom ołowiu we krwi można zmierzyć za pomocą badania krwi, które określi, czy poziom ołowiu we krwi jest niski czy wysoki. Wysoki poziom ołowiu we krwi definiuje się jako wyższy niż 10 mcg/dl ołowiu we krwi. Około 99% Amerykanów spada poniżej poziomu progowego. Jednak badania wykazały, że nawet piąty poziom ołowiu, tj. 2 mcg/dl, jest uważany za szkodliwy dla zdrowia serca i zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu, nadciśnienia, hiperlipidemii i raka. Poziom ołowiu we krwi obywateli USA spadł od czasu wprowadzenia zakazu stosowania farb ołowiowych w domach i budynkach oraz benzyny, ale nadal pozostaje wysoki.
Dzieci są bardziej podatne na toksyczność ołowiu niż dorośli i nie określono bezpiecznego poziomu tego ołowiu we krwi dla dzieci. Wykazano, że nawet niższy poziom ołowiu we krwi niż 10 mcg/dl u dzieci powoduje toksyczność wpływającą na ich wzrost, zachowanie, IQ i umiejętności poznawcze. Obecnie CDC (Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom) zaproponowało 5 mcg/dl jako główny poziom obaw w przypadku dzieci; wcześniej, aż do roku 2012, dawkę 10 mcg/dl uznawano za budzącą obawy również w przypadku dzieci. Wartość referencyjną zaproponowano na podstawie badań NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey).
Jeśli zakres odniesienia mieści się w zakresie 0–4 mcg/dl, oznacza to, że we krwi dziecka jest bardzo mało ołowiu. Gdy zakres mieści się w przedziale 5-9 mcg/dl, dziecko ma więcej ołowiu we krwi niż większość dzieci. W takim przypadku dziecko powinno być badane co 3 do 6 miesięcy pod kątem poziomu ołowiu we krwi i należy podjąć odpowiednie działania w celu zidentyfikowania źródła narażenia na ołów i jego zminimalizowania.
Jeżeli zakres referencyjny mieści się w przedziale 10-14 mcg/dl, oznacza to, że poziom ołowiu we krwi dziecka jest wysoki i dziecko powinno być badane pod kątem poziomu ołowiu co 1 do 3 miesięcy. Ponadto należy podjąć środki w celu ochrony dziecka przed dalszym narażeniem na ołów. Jeżeli zakres referencyjny mieści się w przedziale 15-44 mcg/dl, wówczas dziecko ma bardzo wysoki poziom ołowiu we krwi. Dziecko powinno być badane co 1–3 miesiące w zakresie referencyjnym 15–24 mcg/dl oraz co 2–4 tygodnie w zakresie referencyjnym 25–44 mcg/dl.
Gdy zakres referencyjny jest wyższy niż 45 mcg/dl, dziecko wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej i może wymagać terapii chelatującej w przypadku zatrucia ołowiem.
Należy zastosować odpowiednie środki, aby zapobiec narażeniu na ołów i toksyczności u dzieci, ponieważ są one w grupie większego ryzyka rozwoju toksyczności ołowiu. Dom powinien być wolny od odprysków/łuszczenia się farby, a dzieci i kobiety w ciąży powinny trzymać się z daleka, jeśli przeprowadzana jest renowacja starych domów. Najlepiej zachować higienę i myć ręce po zabawie, przed jedzeniem i przed pójściem spać. Podłogi należy myć mopem, a okna regularnie czyścić i chronić przed kurzem. Należy używać naczyń bezołowiowych i wymieniać armaturę ołowianą. Ponadto należy spożywać produkty bogate w wapń, żelazo i witaminę C. Pokarmy bogate w te składniki odżywcze zapobiegają gromadzeniu się ołowiu w organizmie. Najlepszym sposobem ochrony dzieci i dorosłych przed toksycznością ołowiu jest zapobieganie narażeniu na ołów.