Obrzęk limfatyczny jest przewlekłą i postępującą chorobą spowodowaną zaburzeniem funkcjonowania układu limfatycznego. Zakłócenie w funkcjonowaniu układu limfatycznego prowadzi do gromadzenia się płynów w tkankach, powodując obrzęki w różnych częściach ciała, gdzie dotknięty jest układ limfatyczny. Najczęściej dotkniętymi miejscami są kończyny dolne i narządy płciowe; jednakże obrzęk limfatyczny kończyn górnych jest często obserwowany w następstwie operacji raka piersi.
Obrzęk limfatyczny można podzielić na pierwotny i wtórny. Pierwotny obrzęk limfatyczny jest dziedziczny i jest spowodowany mutacją w określonych genach, występującą jako cecha autosomalna dominująca prowadząca do anomalii rozwojowych układu limfatycznego. Pierwotny obrzęk limfatyczny można dalej podzielić na chorobę Milroya, obrzęk limfatyczny praecox i obrzęk limfatyczny tarda. Wtórny obrzęk limfatyczny powstaje głównie w wyniku zabiegu chirurgicznego, urazu, infekcji-infekcji, nowotworu lub zakrzepicy pozażylnej. Zarówno pierwotny, jak i wtórny obrzęk limfatyczny są klinicznie charakterystyczne dla przewlekłego obrzęku (obrzęku), zlokalizowanego bólu lub dyskomfortu, zanikowych zmian skórnych i wtórnych infekcji.
Jak diagnozuje się obrzęk limfatyczny?
Rozpoznanie obrzęku limfatycznego stawia się klinicznie na podstawie dokładnej oceny i badania fizykalnego. Wywiad rodzinny ma kluczowe znaczenie w diagnostyce pierwotnego obrzęku limfatycznego. Charakterystycznymi objawami są przewlekłe obrzęki, postępujące zanikowe zmiany skórne oraz nawracające infekcje. Należy odpowiednio przeanalizować historię urazów i operacji.
Można zmierzyć obwód i objętość chorej kończyny w porównaniu do zdrowej, a obwód > 2 cm i objętość > 200 ml mogą potwierdzić diagnozę. Objętość można mierzyć za pomocą taśmy, wypierania wody lub perometrii. Perometria obejmuje optyczny skaner elektroniczny na podczerwień w celu wykazania niewielkich zmian w objętości dotkniętej kończyny. Tonometria służy do oceny oporu tkanki poprzez zastosowanie ucisku za pomocą tonometru, co można wykorzystać do pomiaru zwłóknienia i tekstury skóry. Spektroskopia bioimpedencji (BIS) mierzy zawartość wody w organizmie i pomaga ocenić przewodność elektryczną płynu pozakomórkowego; jest skuteczny w wykrywaniu wczesnych stadiów obrzęku limfatycznego.
Techniki obrazowania obejmują limfoscyntygrafię, limfangiografię rezonansu magnetycznego (MRL), ultrasonografię, tomografię komputerową i obrazowanie fluorescencyjne w bliskiej podczerwieni (NIFR). Limfoscyntygrafia wykorzystuje koloid siarki technetu 99m do oceny przepływu limfy. NIFR wykorzystuje zieleń indocyjaninową do wizualizacji powierzchownego przepływu limfy i funkcjonujących naczyń limfatycznych; służy do określenia powagi stanu. Limfangiografia rezonansu magnetycznego (MRL) to nowe badanie polegające na wstrzyknięciu gadolinu w celu określenia kanałów limfatycznych.
Leczenie opiera się na ciężkości obrzęku limfatycznego. Jednak dokładna i wczesna diagnoza ma kluczowe znaczenie, ponieważ skuteczne leczenie obrzęku limfatycznego można wdrożyć już we wczesnych stadiach choroby.
Klasyfikacja obrzęku limfatycznego
W diagnostyce obrzęku limfatycznego stosuje się wytyczne dotyczące obrzęku limfatycznego i zwłóknienia związanego z obrzękiem limfatycznym, wspierane przez National Cancer Institute (NCI). Stopień obrzęku limfatycznego opiera się na pomiarze obrzęku oraz zmian w wyglądzie dotkniętej chorobą skóry.
Stopień I: Istnieje 5–10% różnicy między kończyną dotkniętą i zdrową pod względem objętości i obwodu. Występuje obrzęk wżerowy, a po dokładnym zbadaniu stwierdza się obrzęk lub utratę budowy anatomicznej. Reakcja tkanek miękkich jest minimalna lub umiarkowana, uniesienie lub ucisk kończyny, a tekstura jest gąbczasta lub umiarkowanie twarda.
Stopień II: Różnica pod względem objętości i obwodu między kończyną dotkniętą a kończyną nienaruszoną wynosi ponad 10–30%. Widoczna jest utrata architektury anatomicznej, fałdów skórnych i prawidłowego kształtu dotkniętej kończyny. Występuje wyraźny wzrost gęstości i jędrności dotkniętej skóry, a tekstura skóry wykazuje oznaki „związania”.
Stopień III: Różnica między kończyną dotkniętą a kończyną nienaruszoną wynosi ponad 30%, z dużymi zmianami w kształcie kończyny. Niemożność wykonywania codziennych czynności i może wystąpić wyciek limfy przez powierzchnię skóry. Wyraźna gęstość i jędrność skóry z wyraźnym ściągnięciem.
Stopień IV: Stan powoduje niepełnosprawność i rozpoznano mięsaka limfatycznego, który jest rzadkim nowotworem rozwijającym się w przebiegu przewlekłego, nieleczonego ciężkiego obrzęku limfatycznego.
Międzynarodowe Towarzystwo Limfologiczne stosuje system oceny stopnia zaawansowania obrzęku limfatycznego.
Etap 0: Utajony lub subkliniczny obrzęk limfatyczny
Etap I: Wczesny lub łagodny obrzęk limfatyczny z wżerami lub bez
Etap II: Umiarkowany obrzęk limfatyczny z wżerami i zmianami skórnymi
Stopień III: Ciężki obrzęk limfatyczny bez wżerów i wyraźnych zmian skórnych.
Przeczytaj także:
- Czy duża utrata masy ciała pomaga na obrzęk limfatyczny?
- Jak zapobiegać obrzękowi limfatycznemu?
- Czy obrzęk limfatyczny może zniknąć sam?
- Czy dieta wpływa na obrzęk limfatyczny?
- Jakie są etapy obrzęku limfatycznego?
- Jak leczyć obrzęk limfatyczny nóg?
- Jakich pokarmów powinienem unikać przy obrzęku limfatycznym?