Twój zwieracz Oddiego (SO) to coś, o czym nigdy byś nie pomyślał – chyba że zacznie działać. Twoje SO to zastawka mięśniowa, która reguluje wydzielinę z pęcherzyka żółciowego i trzustki do jelita cienkiego. Kiedy zastawka ta nie działa tak, jak powinna, diagnozuje się dysfunkcję zwieracza Oddiego (SOD).
SOD jest rzadką chorobą. W SOD zwieracz ulega skurczowi, powodując jego zamknięcie. Może to spowodować cofanie się enzymów żółciowych i trzustkowych do odpowiednich przewodów. To zabezpieczenie może również powodować obrzęk wątroby i/lub trzustki.
SOD dzieli się na podtypy:
- SOD typu I: obecność bólu, powiększony przewód żółciowy i podwyższony poziom enzymów wątrobowych i/lub trzustkowych
- Typ II SOD: obecność bólu z powiększonym przewodem pokarmowym lub podwyższonym poziomem enzymów, ale nie jednym i drugim
- Typ III SOD: obecność bólu, ale brak nieprawidłowości wykrytych w badaniu USG lub krwi
SOD typu III można nazwać funkcjonalnym SOD. Można to dalej podzielić na funkcjonalne SOD żółciowe i funkcjonalne SOD trzustki. 1
Czynniki ryzyka SOD
Większość przypadków SOD występuje po usunięciu pęcherzyka żółciowego lub operacji bajpasu żołądka w celu utraty wagi . W przypadkach, które występują po usunięciu pęcherzyka żółciowego, SOD występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn, ale należy zauważyć, że SOD dotyka tylko bardzo niewielkiego odsetka osób. 2
Objawy SOD
Głównym objawem SOD jest przerywany ból w środkowej i górnej prawej części brzucha. Ból może promieniować do barku lub klatki piersiowej. Epizody bólu mogą być krótkie lub trwać kilka godzin. Poziom bólu może się różnić w zależności od epizodu i wahać się od stosunkowo łagodnego do obezwładniającego. Powiązane objawy obejmują utratę apetytu, nudności i utratę wagi. Może również wystąpić gorączka, wymioty i żółtaczka. (Pamiętaj, że poważne objawy tego typu wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.) 3
Diagnoza
Istnieją różne testy na SOD. Celem badań diagnostycznych jest uzyskanie dokładnej diagnozy, co może być przyczyną objawów bólu brzucha. Oto kilka opcji diagnostycznych:
Badanie krwi: Jest to zazwyczaj pierwszy wykonywany test. Twój lekarz będzie szukał podwyższonych enzymów wątrobowych lub trzustkowych.
Obrazowanie: Twój lekarz może chcieć uzyskać obraz tego, co dzieje się w Tobie, szczególnie w drogach żółciowych, wątrobie i trzustce. Można to zrobić za pomocą promieni rentgenowskich, ultradźwięków, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
MRCP: Cholangio-pankreatografia rezonansu magnetycznego wykorzystuje barwnik i magnesy, aby uzyskać obraz dróg żółciowych i trzustkowych.
ERCP: Endoskopowa cholangio-pankreatografia wsteczna wykorzystuje endoskop, barwnik i promienie rentgenowskie do badania przewodów żółciowych i trzustkowych. ERCP jest metodą dość inwazyjną i dlatego zaleca się ją jedynie pacjentom typu I lub II. Manometrię SO można wykonać podczas ECPW w celu pomiaru ciśnienia mięśni zwieraczy i uważa się, że pozwala ona na ostateczną diagnozę SOD. 3
Leczenie SOD
Leczenie SOD zależy od nasilenia objawów. W łagodnych przypadkach lekarz może przepisać leki zwiotczające mięśnie, przeciwskurczowe i/lub inne rodzaje leków przeciwbólowych.
W ciężkim przypadku SO zostaje przecięty podczas ERCP, procedury zwanej sfinkterotomią. Ma to na celu usunięcie wszelkich kamieni, które mogą czaić się w kanałach, lub poprawę zdolności kanałów do drenażu. Procedurę tę wykonuje się tylko wtedy, gdy manometria SO wskazuje na obecność wysokiego ciśnienia w SO i uważa się, że przynosi znaczną ulgę w bólu u około 50% pacjentów. Zwykle sfinkterotomię wykonuje się bez manometrii SO, jeśli dana osoba ma SOD typu I. Procedura ta wiąże się jednak ze znacznym ryzykiem. Jednym z zagrożeń jest krwawienie z przewodu pokarmowego wynikające z przecięcia zwieracza; najpoważniejsze jest ryzyko rozwoju zapalenia trzustki. Innym możliwym ryzykiem jest to, że zabieg może spowodować blizny, a tym samym nawrót objawów. 4