Tarczyca to para gruczołów dokrewnych znajdujących się w gardle, które regulują wiele funkcji organizmu. Wydzielają jedne z najważniejszych hormonów potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Hormony te pomagają również kontrolować i regulować inne hormony w organizmie.
Co wskazują wyniki badań tarczycy?
Istnieje szereg badań laboratoryjnych określających czynność tarczycy. Do najważniejszych badań sprawdzających czynność tarczycy zalicza się:
Badanie TSH lub badanie hormonu tyreotropowego
Badanie hormonu stymulującego tarczycę jest powszechnym badaniem wykonywanym przez lekarzy w celu diagnozowania i leczenia chorób tarczycy. TSH jest miarą hormonu przysadki mózgowej, który pełni funkcję przekaźnika dla tarczycy. Przysadka mózgowa reguluje produkcję hormonów tarczycy przez tarczycę, zwiększając lub zmniejszając produkcję hormonów TSH, co z kolei w razie potrzeby wysyła sygnał do tarczycy.
Co wskazuje badanie TSH lub badanie hormonu tyreotropowego?
Poziom TSH powyżej zakresu referencyjnego wskazuje, że tarczyca jest niedoczynna i nie produkuje wystarczającej ilości hormonów tarczycy, czyli niedoczynność tarczycy lub niedoczynność tarczycy. Poziom TSH poniżej zakresu referencyjnego wskazuje na nadczynność tarczycy i dużą produkcję hormonów tarczycy; tj. nadczynność tarczycy lub stan nadczynności tarczycy. Podsumowując powyższe, podwyższony poziom TSH świadczy o niedoczynności tarczycy, a obniżony poziom TSH o nadczynności tarczycy.
Poziom TSH w granicach normy świadczy o tym, że tarczyca funkcjonuje prawidłowo i nie ma się czym martwić. Jeśli jednak występują oznaki i objawy tarczycy, znana historia chorób tarczycy w rodzinie z objawami nieprawidłowego poziomu T3 lub T4 lub przeciwciał, wówczas tarczycy można nie uznać za prawidłową.
Zakres referencyjny dla badania TSH lub badania hormonu tyreotropowego
Zakres odniesienia zwykle różni się w zależności od laboratorium i zależy także od położenia geograficznego obszaru. Zakres odniesienia wynosi od 0,5 do 4,70 µIU/ml; jednakże niektóre laboratoria uważają, że zakres referencyjny mieści się w przedziale od 0,3 do 4,5.
Test T4/FT4 lub test tyroksyny/wolnej tyroksyny
Tyroksyna, czyli T4, jest jednym z najważniejszych hormonów wytwarzanych przez tarczycę. Traci atom w procesie monoodjodowania, tworząc T3, który jest użyteczną formą T4. Jest zużywany przez komórki organizmu do produkcji energii. Całkowity poziom tyroksyny wskazuje całkowitą ilość wyprodukowanego T4. Wolna tyroksyna wskazuje ilość tyroksyny, która jest wolna, niezwiązana i może zostać przekształcona w T3.
Co wskazuje test T4/FT4 lub test tyroksyny/wolnej tyroksyny?
Poziom T4 powyżej zakresu referencyjnego wskazuje na nadprodukcję hormonu tarczycy i nadczynność tarczycy; czyli nadczynność tarczycy. Poziom T4 poniżej zakresu referencyjnego wskazuje na niedostateczną produkcję hormonu tarczycy, a tarczyca jest niedoczynna; czyli niedoczynność tarczycy. Poziomy mieszczące się w akceptowalnym „zakresie referencyjnym” uważa się za normalne.
Zakres referencyjny testu T4/FT4 lub testu tyroksyny/wolnej tyroksyny
Całkowity poziom T4 mieści się w zakresie 4,5 – 12,5 µIU/dl, a poziom wolnej T4 mieści się w zakresie od 0,8 do 1,8 ng/dl. Jednakże zakres ten różni się w zależności od laboratorium i warunków geograficznych.
Badanie tarczycy T3/FT3 lub badanie tarczycy na trójjodotyroninę/wolną trójjodotyroninę
Wolna T3 mierzy ilość wolnego, niezwiązanego hormonu tarczycy, który może zostać wykorzystany przez komórki do produkcji energii. Duża część lekarzy uważa, że wolna T3 odzwierciedla stan hormonalny pacjenta niż całkowita T3.
Co wskazuje badanie tarczycy T3/FT3 lub badanie tarczycy na trójjodotyroninę/wolną trijodotyroninę?
Poziomy wolnej T3 powyżej zakresu referencyjnego wskazują na nadczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy; natomiast poziomy wolnej T3 poniżej zakresu referencyjnego wskazują na aktywną lub niedoczynność tarczycy.
Zakres referencyjny testu tarczycy T3/FT3 lub testu tarczycy na trijodotyroninę/wolną trijodotyroninę
Poniżej znajduje się zakres referencyjny bezpłatnego T3 dla dorosłych
Wolna T3/trójjodotyronina: 2,3 – 4,2 pg/ml
Całkowity T3 – 80 – 200 ng/dl
Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.
Odwrotny test trójjodotyroniny lub odwrotny test T3/R T3
Test odwrotnej T3 lub test R T3 mierzy całkowitą ilość odwrotnej T3 obecnej w krwiobiegu.
Co wskazuje odwrotny test trójjodotyroniny lub odwrotny test T3/R T3?
Odwrotny test T3 przez wielu lekarzy uważany jest za test kontrowersyjny. Podwyższony poziom R T3 powyżej zakresu referencyjnego wskazuje na niedoczynność tarczycy lub dysfunkcję tarczycy. W idealnych okolicznościach poziom odwrotnego T3 powinien mieścić się w dolnych granicach normalnego dopuszczalnego zakresu. W niektórych przypadkach w celu określenia warunku obliczany jest stosunek T3 i odwrotnego T3.
Zakres referencyjny odwrotnego testu trójjodotyroniny lub odwrotnego testu T3/R T3
Zakres odniesienia dla odwrotnego T3 lub R T3 wynosi zazwyczaj od 10 do 24 ng/dl.
Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.
Przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej lub TPO/przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej
Przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (TPO) lub przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej to przeciwciała działające przeciwko peroksydazie tarczycowej, która jest enzymem pomagającym w konwersji T4 do T3. Nazywa się je również przeciwciałami mikrosomalnymi przeciwtarczycowymi lub przeciwciałami przeciwmikrosomalnymi. Te przeciwciała wskazują na obecność podstawowego zapalenia gruczołu, zniszczenie tkanki lub stan taki jak choroba Hashimoto. Przeciwciała te są również przeważnie widoczne w innych stanach, takich jak poporodowe zapalenie tarczycy.
Co oznaczają przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej lub TPO/przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej?
Podwyższony poziom TPO powyżej zakresu referencyjnego wskazuje na zapalenie tarczycy, prawdopodobnie spowodowane chorobą Hashimoto. W normalnych okolicznościach przeciwciała te wykrywa się u 95 procent pacjentów, u których rozpoznano zapalenie tarczycy Hashimoto i u około 50–85 procent pacjentów, u których stwierdzono chorobę Grave’a. Zaobserwowano, że poziom TPO w chorobie Hashimoto jest wyższy niż w chorobie Grave’a. W niektórych przypadkach zaobserwowano, że dana osoba może mieć podwyższony poziom TPO; jednakże poziomy T4/T3 i TSH mieszczą się w granicach normy. Stan ten nazywany jest stanem eutyreozy. W takich przypadkach pacjentom przepisuje się lewotyroksynę w celu spowolnienia wzrostu poziomu przeciwciał i zapobiegania niedoczynności tarczycy.
Zakres referencyjny dla przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej lub przeciwciał przeciw TPO/przeciw peroksydazie tarczycowej
Zakres referencyjny TPO jest mniejszy niż 35 IU/ml. Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.
Immunoglobuliny stymulujące tarczycę (TSI)
TSI mierzy całkowitą ilość przeciwciał obecnych w krwiobiegu. TSI zwykle powoduje stan zwany wolem, podczas którego symuluje się powiększenie i zwiększenie rozmiaru tarczycy; w efekcie dochodzi do nadmiernego wydzielania hormonów tarczycy, co prowadzi do nadczynności tarczycy. Ten konkretny test jest również nazywany testem przeciwciał stymulujących receptor TSH. Pomaga w wykryciu choroby Grave’a i wola wieloguzkowego toksycznego. Test ten przeprowadza się także u ciężarnych pacjentek ze stwierdzoną chorobą Grave’a w wywiadzie, aby wyeliminować ryzyko urodzenia dziecka z chorobą Grave’a. Zaobserwowano, że u pacjentów z chorobą Hashimoto dochodzi do podwyższenia wskaźnika TSI (immunoglobulin stymulujących tarczycę).
Co wskazują immunoglobuliny stymulujące tarczycę lub test TSI
Podwyższony poziom TSI ujawnia nadczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy spowodowaną chorobą Grave’a. U kobiet w ciąży podwyższony poziom TSI wskazuje na wysokie ryzyko tyreotoksykozy lub nadczynności tarczycy u noworodków.
Zakres referencyjny immunoglobulin stymulujących tarczycę lub testu TSI
Zakres odniesienia dla TSI jest mniejszy lub równy 1,3 indeksu TSI. Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.
Test tyreoglobuliny lub test Tg
Tyreoglobulina to rodzaj białka wytwarzanego przez tarczycę. Obecność tyreoglobuliny w krwiobiegu wskazuje, że u pacjenta nadal pozostała pewna ilość gruczołu tarczowego, całkowicie lub częściowo, po przebytej operacji lub po ablacji radioaktywnej.
Co wskazuje badanie tyreoglobuliny lub badanie Tg?
Badanie to jest zwykle przeprowadzane u pacjentów z rakiem tarczycy. Wykonuje się je w celu określenia wytwarzania tyreoglobuliny przed leczeniem, a także w celu ustalenia, czy leczenie działa prawidłowo, oraz w celu określenia nawrotu choroby po leczeniu. Rak tarczycy, zarówno brodawkowy, jak i pęcherzykowy, wytwarza tyreoglobulinę. Podwyższony poziom tyreoglobuliny wskazuje na oznaki nawrotu raka. Badanie to wykonuje się również, choć rzadziej, w celu stwierdzenia obecności choroby Grave’a i nadczynności tarczycy.
Niski poziom tyreoglobuliny jest zjawiskiem normalnym i niekoniecznie wskazuje na chorobę tarczycy. Podwyższony poziom tyreoglobuliny u pacjentów z rakiem tarczycy wskazuje, że należy monitorować poziom tyreoglobuliny w celu wykrycia wznowy.
Jeśli po operacji tarczycy lub leczeniu jodem radioaktywnym (RAI) poziom tyreoglobuliny nie jest zerowy lub bliski zeru, oznacza to, że konieczne jest dalsze leczenie i leczenie choroby. Jeżeli po leczeniu poziom tyreoglobuliny wzrasta, jest to oznaką wznowy nowotworu. Spadek poziomu tyreoglobuliny wskazuje, że leczenie choroby Grave’a i nadczynności tarczycy działa.
Podwyższony poziom tyreoglobuliny można zaobserwować w innych chorobach tarczycy, takich jak wole, zapalenie tarczycy i nadczynność tarczycy; nie jest to jednak typowy test wykonywany konwencjonalnie w celu diagnozy tego schorzenia.
Zakres referencyjny testu tyreoglobuliny lub testu Tg
Oczekiwany zakres tyreoglobuliny powinien być mniejszy niż 0,1 ng/ml przy całkowitym braku tarczycy. Poziom jest mniejszy lub równy 33 ng/ml, jeśli gruczoł jest nadal obecny. Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.
Przeciwciała tyreoglobulinowe, przeciwciała przeciwtarczycowe lub Tg Ab
Przeciwciała tyreoglobulinowe, znane również jako TgAb, jak sama nazwa wskazuje, są to przeciwciała występujące we krwi przeciwko tyreoglobulinie. Przeciwciała te występują u około 10 procent osób z prawidłową czynnością tarczycy i u około 15 do 20 procent osób z rakiem tarczycy. Wiadomo, że przeciwciała te zakłócają wyniki badań tyreoglobuliny (Tg), dlatego ważne jest regularne monitorowanie poziomów TgAb i Tg u pacjentów z rakiem tarczycy.
Co wskazują przeciwciała przeciw tyreoglobulinie, przeciwciała przeciwtarczycowe lub Tg Ab?
Podwyższony poziom TgAb wskazuje, że wykonany test Tg nie jest dokładny i nie może być brany pod uwagę przy wyciąganiu ostatecznych wniosków. Może to wskazywać, że istnieje możliwość, że poziom Tg jest w rzeczywistości wyższy niż wynika z wyniku badania.
Zakres referencyjny przeciwciał przeciw tyreoglobulinie, przeciwciał przeciwtarczycowych lub Tg Ab
Zakres referencyjny dla TgAb wynosi poniżej 4,0 IU/ml. Zakres odniesienia różni się w zależności od laboratorium i zależy od położenia geograficznego obszaru.